Deklinabideak

HURBILTZE ADLATIBOA: NORANTZ

KASU MARKA: -rantz

MUGAGABEA: -(e)tarantz (izen arruntak) / -(e)rantz (izen bereziak)

komunETARANTZ
etxeTARANTZ
tabernaTARANTZ
GasteizERANTZ


SINGULARRA: -(e)rantz

komunERANTZ
etxeRANTZ
tabernaRANTZ


PLURALA: -etarantz

komunETARANTZ
etxeTARANTZ
tabernETARANTZ

GALDETZAILEAK:

Norantz
Zertarantz
Zeinetarantz
Zeintzuetarantz
Zenbate(ta)rantz

ERAKUSLEAK:

Honetarantz
Horretarantz
Hartarantz

Hauetaranz
Horietarantz
Haietarantz

LEKU-ADITZONDOAK:

Honantz

Horrantz

Harantz

ESANGURA: Hartutako norabidea edo hartutako bidea adierazten du, baina helmuga zehaztu gabe, eta bizigabeekin bakarrik erabiltzen da.

EtxeRANTZ joan dira.


HURBILTZE ADLATIBOA: NORENGANANTZ

KASU MARKA: -ganantz

MUGAGABEA: -(r)enganantz

mutilENGANANTZ
semeRENGANANTZ
neskaRENGANANTZ
Josu(REN)GANANTZ

SINGULARRA: -a(ren)ganantz

mutilA(REN)GANANTZ
semeA(REN)GANANTZ
neskA(REN)GANANTZ

PLURALA: -enganantz

mutilENGANANTZ
semeENGANANTZ
neskENGANANTZ

GALDETZAILEAK:

No(ren)ganantz
Nortzu(en)ganantz

Zeinenganantz
Zeintzuenganantz
Zenbatenganantz

ERAKUSLEAK:

Honenganantz
Horrenganantz
Harenganantz

Hauenganantz
Horienganantz
Haienganantz

PERTSONA-IZENORDAINAK:

Ni(re)ganantz
Hi(re)ganantz
Harenganantz
Gu(re)ganantz
Zu(re)ganantz
Zuenganantz
Haienganantz

ESANGURA: Hartutako norabidea edo hartutako bidea adierazten du, baina helmuga zehaztu gabe, eta bizidunekin erabiltzen da.

Etorri honantz, niREGANANTZ, baina apurka-apurka.

Selektibitatea 2006

A.Ulermena

1.Erlaxazioa ona da gure gorputzeko nerbio sistemak apalago lan egiteko eta bizitzari oreka osasuntsua emateko.

2.Erlaxatzeko teknika asko daude. Batzuk psikologikoak dira (muscular progresiboa, pasiboa, bistaratzea…) eta, beste batzuk, berriz, fisikoak (yoga, taichi…). Beste teknika erraza bat begiak itxi eta gustuko oroitzapenak imajinatzea edo arnas ariketak egitea da.

3.Gehien gustatzen zaidana begiak ixtea eta oroitzapen atseginak imajinatzea da, teknika erraza eta eraginkorra delako.

4.Teknika baino garrantzisuagoa irmotasuna edukitzea da.

B.Gaia eta laburpena

1.Gaia:

Erlaxazioaren garrantzia eta erlaxatzeko teknika batzuen deskribapena.

2.Laburpena:

Erlaxazioa garrantzitsua da bizi orekatua eta osasuntsua edukitzeko. Erlaxatzeko teknika desberdinak daude: batzuk fisikoak dira eta beste batzuk, berriz, psikologikoak. Zenbait tekniketan begiak itxita edukita oroitzapen atseginak imajinatu behar dira, edota arnas ariketak egin. Baina teknika baino garrantzitsuagoa irmotasuna edukitzea da. Erlaxazioa antsietatea, beldurrak edo fobiak sendatzeko erabiltzen da.

C.Moldatu esaldiak

1.Erlaxazioa lantzeko teknika ugari daude. Esate baterako, pasiboa, muscular progresiboa, bistaratzea, yoga...

2.Erlaxazioak asko laguntzen du antsietate kasuetan. Beraz, asko erabiltzen da fobiak edo beldurrak lantzeko.

3.Estresak gaixotu egiten gaitu. Erlaxazioak, ordea, sendatu.

4.Non-nahi praktikatu dezakegu erlaxazioa. Jakina, horretarako erlaxazio teknikak ezagutu behar dira.

D.Idazlana

Gaur egungo bizimoduak estresa eta antsietatea eragiten dizkigu askotan. Horregatik, ahal dugunean erlaxatzen saiatu behar gara.
Nik begiak ixten ditut, musika lasaia jartzen dut eta etxeko sofan etzan egiten naiz, nire gustoko leku batean nagoela imajinatzen.
Ez dut guztietan leku berdinean pentsatzen, baina askotan ondorengo eszena imajinatzen dut: hondartza batean nago, hondartza ezezagun batean arean etzanda. Eguzki ederra dago zeruan, laino gutxi batzuez inguratuta, eta itsas haize gozoa sentitzen dut aurpegian. Ez du beroa egiten, ezta hotza ere: temperatura perfektua dago. Inguruan ez da ezer entzuten; ez animaliak, ez pertsonak. Beno, egia esanda, zerbait entzuten da: itsasoaren soinua, olatuak motel-motel kostaldera ailegatzen. Soinu zoragarria da hau, baina normalean ez gara olatuak entzutera gelditzen. Pixkanaka-pixkanaka itsasoaren maila igo egiten da eta ura oinak bustitzen sentitzen dudan unea ailegatzen da.
Eszena lasaigarri hau imajinatzen orduak eta orduak emango nituzke baina, zoritxarrez, betebehar ugari dauzkagu egunero eta ezin diogu erlaxazioari denbora nahikoa eman.

Taula

A	I	T
O	R

Selektibitatea 2002

A.Ulermena

1.-Erantzun galdera hauei:

a)Artikuluaren gaia demografía da, bizi-itxaropenaren igoera konkretuki

b)Ez, ezinezkoa da hilezkortasunera iristea

c)Eragin handia du etorkizuneko pentsioetan, osasun laguntzetan eta hainbat behar sozialetan.

d)Japonian dago bizi-itxaropen handiagoa. Izan ere, bertako emakumeek 85 urteko bizi-itxaropena daukate, munduko altuena.

e)Gizarte Segurantzak 83’9 urteko bizi-itxaropena emakumeentzako 2070n dauka aurreikusita.

2.-Gaia:

Bizi-itxaropenaren igoera eta honek dituen ondorioak.

Laburpena:

Jim Oeppen eta James Vaupel ikertzaileak Science aldizkarian demografiari buruzko artikulu bat argitaratu dute. Bertan adierazten dute gizakien bizi-itxaropena izugarri igo dela azken 160 urteetan: urteko 3 hilabete. Bizi-itxaropenaren muga ezezaguna da, baina progresioa horrela jarraitzea espero da. Bitartean, agintarien erabaki asko datu hauengatik baldintzatuta daude.

3.-Moldatu esaldiak:

a)Jim Oeppen eta James Vaupel ikertzaileek beren artikulua bizi-itxaropena mugara iristen ari al den galderarekin hasten dute.

b)Dirudienez, bizi-itxaropena ez da mugara hurblitzen ari.

c)Gaur egungo joera jarraitzen bada, Ameriketako Estatu Batuetako emakumeen itxaropena 92.5 eta 100.5 urteren artean egongo da 2070n.

B.Idazlana

Gaur egun gizakion bizi-itxaropena oso altua da orain dela zenbait hamarkadetakoarekin konparatzen badugu. Bizi kalitatea hobea da, medizinan aurrerapen asko egin dira, kontaminazioa jaisten saiatzen ari gara... Horiek dira bizi-itxaropenaren igoeraren kausa nagusiak, baina azter ditzagun ondorioak (batez ere negatiboak):

Hemendik urte batzuetara, 65 urtetik gorako populazioa izugarria izango da, gero eta handiagoa. Gainera, gero eta ume gutxiago jaiotzen dira, eta honek daukan ondorioa kezkagarria da. Gazte gutxiago egongo direnez, langile kopuruak ere behera egingo du eta Estatuak ezin izango du pertsona zaharren pentsioak ordaindu, diru nahikoa ez delako egongo.

Hala eta guztiz ere, egoera ez da berdina munduko leku guztietan. Lehen munduko herrialdeetan horrelakoa da ikuspegia, baina hirugarren munduko herrialdeetan gauzak oso desberdinak dira. Afrikan, adibidez, munduko populazioaren zati oso handia bizi da. Bertan, jaiotza tasa altua dago, baina jendearen bizi-itxaropena oso baxua da, lehen munduko herrialdeekin konparatzen badugu. Higiene eta medikamentu falta dute, eta leku askotan pobrezia eta gosea izugarria da.

Bideoa